Giriş
Merhaba.
Bu rehberimizde Solana ağı üzerinde kendi kripto paramızı oluşturacağız.
Önceki rehberimizde Algorand blok zinciri üzerinde neredeyse sıfır maliyetle kendi tokenimizi çıkarmıştık. Dilerseniz o rehbere de göz atabilirsiniz: Sıfır Maliyetle Kripto Para Oluşturma Rehberi – 2022
Bu rehberdeki adımları takip ederek kendi kripto paranızı oluşturabileceksiniz.
Ama her zaman yaptığımız gibi rehbere geçmeden önce bilmeyenler için bazı temel soruları cevaplayalım.
Sorular ve Cevaplar
Kripto para nedir?
Kripto para, blockchain teknolojisi üzerine kurulu, merkezi olmayan dijital para birimidir.
Neden kripto para oluşturuyoruz?
Buradaki amacımız: öğrenmek ve öğretmek. Kripto paralar son yıllarda oldukça popüle bir konu haline geldi. Siz de “acaba ben de kendi kripto paramı çıkarabilir miyim?” diye düşünüyorsanız, doğru adrese geldiniz.
Oluşturacağımız kripto para tutar mı?
Bilmem. Ama neden olmasın? Bugün piyasada herhangi bir kullanım alanı olmayan ancak ciddi bir pazar payına sahip binlerce kripto para var. Kripto paranızın tutup tutmaması tamamen sizin pazarlama ve reklam yeteneklerinize bağlı.
Hangi blockchain üzerinde oluşturacağız?
Solana. Detayları anlatacağım aşağıda.
Neden Solana?
Solana piyasa değerine göre en büyük ilk 100 kripto para içinde. Pek çok kişi -her ne kadar sürekli çökse de- Solana’yı Ethereum killer olarak görüyor.
Oluşturacağım kripto parayı borsalarda listeletebilir miyim?
Binance vb büyük borsalarda listeletebilmeniz için paranızın ciddi bir pazar payı, kullanıcı kitlesi ve kullanım alanı olmalı. Bunları yapabilirseniz, neden olmasın?
Solana Nedir?
Öncelikle üzerinde kripto para oluşturacağımız blok zinciri biraz tanıyalım, değil mi?
Bazen kripto para ile uzun yıllar içli dışlı olmuş kişiler bile blok zincir ile kripto para arasındaki farkı bilemeyebiliyor.
Örneğin Bitcoin bir blok zincirdir. BTC ise bu blok zincir üzerindeki dijital bir varlıktır.
Benzer şekilde Ethereum bir blok zincirdir, Ether ise Ethereum blok zinciri üzerindeki dijital varlık ya da kripto paradır.
Bir blok zincir üzerinde birden fazla kripto para olabilir.
Şimdi bu farkı anladıysak, Solana’ya geçelim.
Solana herkese açık ve akıllı sözleşmeleri destekleyen bir blok zincirdir. SOL ise Solana ağı üzerindeki bir tokendir.
Solana ilk olarak Kasım 2017‘de Anatoly Yakovenko tarafından bir whitepaper ile tanıtıldı.
Solana ağı üzerindeki ilk blok Mart 2020‘de oluşturuldu.
Solana da pek çok kripto projesi gibi yüksek işlem hızı ve düşük işlem ücretlerini hedefliyor.
Solana ağı diğer pek çok blok zincirde olduğu gibi Proof of Stake mekanizmasını kullanır. Solana’da diğer ağlardan farklı olarak Proof of History mekanizması vardır.
Solana ile ilgili temel bilgileri verdiğimize göre kripto para oluşturma rehberimize geçebiliriz.
Solana Ağında Kendi Tokenimizi Oluşturuyoruz!
Yukarıda özetle Solana ağı ile ilgili bilgileri paylaştım. Ama size önerim, bu ağ üzerinde ciddi ciddi kripto para basmak istiyorsanız Solana ile ilgili kendi sitesindeki dökümanları okumanız ve nasıl işlediğini öğrenmeniz.
Zaten aşağıdaki rehberimizde işleyişle ilgili genel bir fikir edineceksiniz.
Adım 1 - Sunucu Kurulumu
İlk olarak sunucu kurulumu ile başlayacağız.
Blok zincir ve kripto paralarla ilgili geliştirmeler genelde çok kaynak harcayan işlerdir. Bundan dolayı ben kendi bilgisayarımda çok yapmıyorum bu çalışmaları. Bilgisayarım çok güçlü olmadığından olabilir. Siz makinenize güveniyorsanız sunucu kurmak yerine kendi bilgisayarınızda yapabilirsiniz. Ancak kurulum Linux tabanlı olacak. Bunu unutmayın lütfen.
Digital Ocean, Contabo, Hetzner, Vultr gibi herhangi bir hosting firması kullanabilirsiniz.
Ben bu rehberde Contabo üzerinde aylık hosting ücreti 7 dolar (yaklaşık 117TL) olan basit bir sunucu kullandım.
Sunucunun özellikleri;
- 8 GB RAM
- 4 CPU
- 200 GB SSD
- 32 TB Transfer
İşletim sistemi olarak da Ubuntu 20.04 (LTS) x64 kurdum.
Adım 2 - Gerekli Modüllerin Kurulumu
Şimdi, yukarıda bahsettiğim versiyonda bir Ubuntu sunucu kurduğunuzu ve bu sunucuya SSH ile login olduğunuzu varsayıyorum.
Solana üzerinde kripto paramızı oluşturmadan önce bazı modül ve eklentileri kurmamız gerekiyor.
Aşağıdaki komutları sırayla çalıştırın ve hiç birinde hata almadığınıza emin olun lütfen. Hata alırsanız muhtemelen sonraki aşamalarda da hata alacaksınızdır. O yüzden bunları çözmeden ilerlemeyin. Çözemezseniz yorum kısmına yazarsanız yardımcı olmaya çalışacağım.
Kurduğumuz Ubuntu sunucu üzerinde bu komutları sırayla çalıştırıyoruz;
sudo apt install build-essential -y
sudo apt install pkg-config -y
sudo apt install libssl-dev -y
sudo apt-get -y install libudev-dev
sudo apt-get update -y
sudo apt-get upgrade -y
Sadece en son upgrade komutunda karşınıza aşağıdaki gibi bir teyit ekranı çıkacak. Burada Enter’a basıp devam edebilirsiniz.
Sunucu üzerinde temel gereksinimleri kurduk. Şimdi Rust kurulumuna geçiyoruz.
Adım 3 - Rust Kurulumu
Rust son yıllarda oldukça popüler hale gelen bir programlama dili. Örneğin Discord baştan sonra Rust ile yazılmış bir uygulama.
Rust, Solana’da çok yoğun bir şekilde kullanılır. Hatta Rust ile Solana üzerinde akıllı sözleşme de yazabilirsiniz.
Biz de birazdan Solana üzerinde hem kripto para oluştururken hem sonrasında yapacağımız işlemlerde Rust komutlarını kullanacağımız için öncelikle bu dilin sunucumuz üzerinde çalışır olduğundan emin olmalıyız.
İlk olarak aşağıdaki komutu çalıştırıp Rust’ın son versiyonunu kuruyoruz.
curl --proto '=https' --tlsv1.2 -sSf https://sh.rustup.rs | sh
Komutu çalıştırdığımızda çıkan ekranda 3 seçenek göreceksiniz. Bunlardan birinciyi (Proceed with installation) seçeceğiz. Rakamla 1 yazarak enter’a basıyoruz.
Rust’ın çalıştırılabilir dosyalarını sisteme tanıtmak için aşağıdaki komutu çalıştırıyoruz.
source $HOME/.cargo/env
Son olarak Rust’ın düzgün kurulup kurulmadığını kontrol etmek için aşağıdaki komutu çalıştırıyoruz.
rustc --version
Bu komutlar başarılı bir şekilde çalıştıktan sonra aşağıdaki ekrandaki gibi “Rust is installed now. Great” yani “Rust kurulumu tamamlandı. Harika!” yazısını göreceksiniz.
Ben bu rehberi hazırlarken Rust’ın en son versiyonu 1.62.0 idi.
Buraya kadar geldiyseniz harika! Sunucunuzda artık Rust kurulu ve çalışır halde demektir. İşin büyük bir kısmını hallettiniz.
Şimdi Solana’nın kurulum araçlarıyla devam ediyoruz..
Adım 4 - Solana's Install Tool Kurulumu
Solana’nın kendine ait bazı tool’ları var. Bunları kullanarak daha hızlı bir şekilde token üretip, yönetebiliyoruz.
Solana’nın kendi sitesi üzerinden bu araçların kurulumları ile ilgili detaylı dökümanları bulabilirsiniz.
Bu rehberin hazırlandığı Haziran 2022 itibariyle Solana’s Install Tool‘un en son versiyonu 1.10.29‘du. Dolayısıyla biz de bu versiyonu kuracağız.
Aşağıdaki komutu çalıştırıp Solana’s Install Tool’u kuruyoruz. Yaklaşık 270 mb’lık bir dosya. Bu yüzden kurulum biraz zaman alabilir.
sh -c "$(curl -sSfL https://release.solana.com/v1.10.29/install)"
Bu komut başarılı bir şekilde tamamlandığında aşağıdaki gibi bir bilgilendirme göreceksiniz.
Mavi renkli kısımda diyor ki, çalıştığınız komut ekranını kapatıp tekrar açın ya da kırmızı çerçeve ile işaretlediğim kodu çalıştırın. Ben sağlam olsun diye her ikisini de yaptım. Size de tavsiyem terminal ekranını muhakkak kapatıp tekrar açmanız.
export PATH="/root/.local/share/solana/install/active_release/bin:$PATH"
Terminali kapatıp açtıktan sonra aşağıdaki komutu çalıştırarak Solana Tools’un kurulu olan versiyonunu görebilirsiniz.
solana --version
Örneğin bende 1.10.29 versiyonu kuruldu.
Adım 5 - Solana Program Kütüphanesi Kurulumu
Şimdi Solana’nın program kütüphanesini kuracağız. Solana ekosisteminde bu Solana Program Library ya da kısa adıyla SPL diye biliniyor.
Öncelikle aşağıdaki komutu çalıştıralım.
cargo install spl-token-cli
Bu kurulumun da dosyaları biraz büyük olduğu için ve neredeyse 500’e yakın eklenti ve modül kurulup derlendiği için, internet hızınıza bağlı olarak işlemin tamamlanması biraz zaman alabilir. Bende yaklaşık 5 dakika sürdü. Beklerken arada çay, kahve alabilirsiniz 🙂
spl-token-cli’nin kurulumu başarıyla tamamlandığında aşağıdaki gibi bir bilgilendirme görmeniz lazım. Bu aşamada hata alıyorsanız başa dönün ve tekrar deneyin. CPU’nuz yetmiyor da olabilir.
Adım 6 - Solana Devnet Ayarları
Biz bu rehberdeki örneği Solana’nın Devnet’i üzerinde yapacağız. Siz kripto paranızın testlerini tamamladıktan sonra Solana ana ağına (mainnet) deploy edebilirsiniz.
Bir önceki adımda kurduğumuz Solana program kütüphanesi varsayılanda mainnet olarak ayarlı. Mevcut ayarları görmek için aşağıdaki komutu çalıştırın.
solana config get
Bu komutu çalıştırdığınızda aşağıdaki ekrandaki gibi Solana ayarlarınızı göreceksiniz.
Şimdi bu bilgiler ne anlama geliyor birlikte inceleyelim.
Config File: /root/.config/solana/cli/config.yml RPC URL: https://api.mainnet-beta.solana.com WebSocket URL: wss://api.mainnet-beta.solana.com/ (computed) Keypair Path: /root/.config/solana/id.json
- Config File: Konfigürasyon dosyanızın sunucu üzerindeki konumu.
- RPC URL: RPC, Remote Procedure Call’un kısaltması. Bir programın başka bir servisle konuşmasını sağlayan arayüz gibi düşünebilirsiniz. Burada gördüğünüz gibi RPC’miz mainnet yani ana ağ olarak ayarlanmış. Bunu Devnet olarak değiştirmemiz lazım yoksa token üretirken ücret ödememiz gerekir. Birazdan nasıl değiştireceğimizi göstereceğim.
- WebSocket URL: Bu da yine Solana blok zinciri ile konuşmamızı sağlayan url’lerden biri.
- Keypair Path: Solana ağına bağlanmak için kullanacağımız anahtarların sunucu üzerindeki konumu.
Mainnet’ten Devnet’e geçmek için aşağıdaki komutu çalıştırıyoruz.
solana config set --url https://api.devnet.solana.com
Ayarları tekrar görmek için aşağıdaki komutu tekrar çalıştıyoruz.
solana config get
Aşağıdaki ekranda göreceğiniz gibi URL’lerimiz Devnet olarak değişti.
Şimdi token oluşturmaya başlayabiliriz..
Adım 7 - Solana Anahtar Oluşturma
Güvenlik gereği Solana ağında (gerek mainnet gerekse devnet), Solana blok zinciri ile iletişim kuracağınız zaman bir tür özel anahtar oluşturmanız lazım.
Bu anahtarı oluşturmak için tek yapmanız gereken aşağıdaki komutu çalıştırmak.
solana-keygen new -o /root/.config/solana/id.json
Bu komutu çalıştırdığınıza size bir şifre girmenizi soracak. Bu kısma bir şey yazmanıza gerek yok. Enter’a basıp geçebilirsiniz.
Sonrasında /root/.config/solana/id.json adında bir json dosyası üretilecek. Bu sunucunuzun Solana ağı ile konuşurken kullanacağı anahtar olacak.
pubkey: …. yazan kısımdaki rastgele harfler sizin public key’iniz.
Onun altındaki rastgele kelimeler ise herhangi bir sorunda kurtarma şifresi olarak işlev görecek.
Hem pubkey’i hem de diğer anahtar kelimeleri bir kenara not etmeyi unutmayın.
Bu kısmı da tamamladıysak Devnet’te bir miktar SOL tokeni alalım kendimize. Sonraki adıma geçiyoruz..
Adım 8 - Solana Airdrop Oluşturma
Şimdi diyeceksiniz ki hani test ortamında yapılan işlemler ücretsizdi? Evet ücretsiz, ancak usülen de olsa cüzdanımızda bazı test SOL tokenleri olmalı ki işlem yapabilelim. Merak etmeyin Devnet üzerinde kendimize istediğimiz kadar airdrop ile SOL tokeni alabiliyoruz. Herhangi parasal bir değeri yok bu tokenlerin.
Burdan da şunu anlamış olduk, token oluşturabilmek için tokene ihtiyacımız var. Tavuk mu yumurtadan çıkar yumurta mı tavuktan ikilemindeki gibi 🙂
Yani SOL tokeni olmadan Solana ağında herhangi bir token oluşturamazsınız. Bunu da not etmiş olalım.
Devam ediyoruz..
Solana Devnet’inde kripto para oluştururken çok az miktarda SOL’a ihtiyacımız var. Bize 1 adet SOL yeterli. O yüzden aşağıdaki komutu çalıştırarak kendimize 1 adet SOL airdrop ediyoruz.
solana airdrop 1
Bu komutu çalıştırdığınızda aşağıdaki gibi imza ile birlikte cüzdanınıza 1 adet SOL geldiğini göreceksiniz.
Signature yazan yerdeki değeri kopyalayıp Solana Explorer‘da kontrol edebilirsiniz.
Yapmanız gereken şey https://explorer.solana.com/?cluster=devnet adresine gidip bu imzaya ait işlemi aramak.
Örneğin benim yukarıda yaptığım işlemi devnet ağı üzerinde bu linkten görebilirsiniz.
Şimdi yaptığımız işlemde neler oldu tek tek bakalım. Zira Solana blok zinciri üzerinde bir işlem yaptık ve yapılanları anlamamız önemli.
Öncelikle işlemle ilgili detayları inceleyelim.
- Signature: Bu bizim işlemi yaparken kullandığımız imzamız.
- Result: İşlemin sonucu. Aşağıdaki ekranda göreceğiniz üzere “Success” yazıyor yani başarılı.
- Timestamp: İşlemin gerçekleştiği zaman damgası.
- Confirmation Status: Teyit durumu demek. “Finalized” teyit sürecinin tamamlandığını gösteriyor.
- Confirmations: Teyit sayısı demek. Devnet olduğu için herkes teyit etmiş sağolsunlar 🙂
- Slot: Aslında bu bildiğimiz blok demek. Solana ağında blok ifadesi yerine slot kullanılıyor. Bizim işlemimiz 145.660.431 nolu slotta gerçekleşmiş.
- Recent Blockhash: Bir önceki slotun nonce değerini gösterir. Blok zincirde işlemler birbirlerine bir önceki blokun kendine özel bir değeriyle bağlıdır.
- Fee (SOL): İşlem ücreti. Yani biz kendimize 1 adet SOL airdrop etmek için 0.000005 SOL ödemişiz. Ama dediğim gibi burası Devnet olduğu için herhangi bir parasal değeri yok bunun.
İşlemle ilgili detayları yukarıda inceledik.
Şimdi account yani hesabımızla ilgili detaylara bakalım.
Aşağıdaki ekran görüntüsünde Account Input(s) başlığı altında hesapla ilgili gerçekleşen işlemleri görebiliyoruz.
- Bu ekranda 1 nolu sırada gördüğünüz adres Solana’nın herkese -sevabına- ücretsiz airdrop dağıttığı adres. Gördüğünüz gibi bu adreste toplam 26.163.633.71546211 adet SOL var ve -1.00005 SOL’un çıkış yaptığını görüyoruz. Bunun 1 adeti bizim hesaba geldi. Geri kalan 0.000005 adeti ise işlem ücreti olarak kullanıldı.
- 2 nolu sırada bulunan ve 2F2… ile başlayan adres ise bizim adresimiz. Görüldüğü gibi bizim adresimize +1 SOL geldiği yazıyor.
- 3 nolu sırada ise yine Solana’nın kendi içinde yaptığı bir işlem. Herhangi bir değişiklik olmadığını görüyoruz burada.
Solana Explorer üzerinde yaptığımız işlemi incelemeye devam ediyoruz. Sayfanın en altında son olarak Instruction kısmı var. Burada da yapılan işlemlerin bir özetini görüyoruz.
Daha önceki adımlarda kurduğumuz Solana Program’ın bir işlem yürüttüğünü ve 9B5.. ile başlayan adresten 2F2.. ile başlayan adresimize 1 adet SOL tokeni gönderdiğini görüyoruz.
Solana Explorer ile işimiz henüz bitmedi. Son olarak adresimizle ilgili işlem ve detayları göreceğimiz sayfaya bir bakalım. Bu sayfaya gitmek için Account kısmındaki 2F2.. ile başlayan linke tıklıyoruz. Benim hesabın linki bu. Ama sizin oluşturacağınız link farklı olacaktır.
Account sayfasını açtığımızda aşağıdaki gibi adres bilgimizi, bakiyemizi ve diğer detayları görebiliyoruz. Gördüğünüz gibi adresimizde 1 adet SOL bulunuyor.
Account sayfasının alt kısmında ise Transaction History, Tokens ve Domain adında üç ayrı sekme var. Bizim henüz ürettiğimiz bir token ve domainimiz olmadığı için son iki sekmede bir bilgi yok. Ancak transaction history yani işlem geçmişinde en son yaptığımız işlemi görebiliyoruz.
Hesabımızda SOL olduğuna göre artık token oluşturabiliriz. Bir sonraki adımla devam ediyoruz..
Adım 9 - Token Oluşturma
Evet, nihayet token oluşturma kısmına geldik : )
Umarım buraya kadar tüm işlemleriniz başarılı bir şekilde gerçekleşmiştir. Hata aldığınınız yerleri muhakkak yoruma yazın, yardımcı olmaya çalışırım.
Tokenimizi oluşturmak için aşağıdaki komutu çalıştırıyoruz.
spl-token create-token
Başarılı olması durumunda aşağıdaki gibi bir bilgilendirme göreceksiniz. Hayırlı olsun 🙂 Solana ağı üzerinde ilk tokeninizi oluşturdunuz!
Bu ekranda Creating token‘den sonra 61.. ile başlayan bizim token id’miz.
Elbette siz kendiniz oluşturduğunuzda sizin tokeninizin id’si farklı olacak.
Benimki bu: 61RrZuzgBvJ6bSVy82gYBrkeoyMUCimJNwsvaXZERpDG
Transaction History’ye baktığınızda bizim hesabımızın bu işlemi yaptığını göreceksiniz.
Bu token id’sini Solana Explorer’da arattığınızda tokenin sayfası gelecek. Bu sayfada tokenimize ait detayları görebiliriz. Şimdi o detayları tek tek inceleyelim.
En tepede “Unknown Token” yazdığını göreceksiniz. Çünkü biz ne yaptık? Sadece token oluşturduk. Ona herhangi bir isim vermedik. Tokene nasıl isim verildiğini en son adımda açıkladım.
Token Mint başlığı altında aşağıdaki bilgiler yer alır:
- Address: Bu tokenimizin adresidir.
- Current Supply: Şu anki mevcut arz. Gördüğünüz gibi arzımız henüz sıfır. Çünkü token oluşturduk ama henüz mint etmedik. Onu birazdan yapacağız.
- Mint Authority: Tokeni basan yetkili birim. Burada gördüğünüz gibi 2F2… ile başlayan bizim adresimiz yazıyor. Yani bu şu demek; bu token üzerinde her türlü yetki ve yönetim sadece bu hesaba aittir.
- Decimals: Bu da tokenin ondalık değeri.
Adım 10 - Tokeni Hesap ile İlişkilendirme
Şimdi tokenimizi oluşturduk ancak hangi account’ta bunu saklayacağımız henüz belirlemedik. Bu aşamada account’a atama işlemini yapacağız.
Aşağıdaki komutu çalıştırıyoruz. Token identifier yerine kendi account adresinizi yazmanız lazım.
spl-token create-account token-identifier
spl-token create-account 61RrZuzgBvJ6bSVy82gYBrkeoyMUCimJNwsvaXZERpDG
Bu işlem başarılı tamamlandığında aşağıdaki gibi Creating account … yazan bir bilgilendirme göreceksiniz.
Token sayfasında “Distributions” yani tokenin dağıtımı sekmesine tıkladığınızda tokenin en çok bizim adresimizde bulunduğunu göreceksiniz.
Ama bir şeye dikkat edin lütfen: halen tokenimizin bir arzı yok. O yüzden sıfır gözüküyor. Sonraki adımda mint ederek arz oluşturacağız.
Adım 11 - Tokenin Arzını Belirleme
Şimdi sıra geldi tokenimizin arzını tanımlamaya.
Bunun için kullanacağımız komutun formatı aşağıdaki şekilde:
spl-token mint (token-identifier) (token-amount)
Yani spl-token-mint komutundan sonra token id’mizi ve oluşturmak istediğimiz toplam arzı yazıyoruz.
Ben arzın toplam 21 milyon olmasını istiyorum tıpkı Bitcoin’de olduğu gibi. O zaman çalıştıracağım komut aşağıdaki şekilde. Siz ne kadar arz yaratmak istiyorsanız rakamı ona göre değiştirebilirsiniz.
spl-token mint 61RrZuzgBvJ6bSVy82gYBrkeoyMUCimJNwsvaXZERpDG 21000000
İşleminizin başarılı olması durumunda aşağıdaki gibi bir bilgilendirme göreceksiniz. Toplam 21 milyon token mint ettik ve bunu Akb.. ile başlayan hesaba atadık..
Solana Explorer üzerinde kontrol ettiğinizde artık tokeninizin bir arzı olduğunu göreceksiniz. Aşağıdaki ekranda kırmızı ile işaretlediğim yerde 21 milyon arz yazıyor.
Solana Explorer üzerinde “distributions” yani tokenin dağılımını incelediğimizde ise tokenin tek bir hesapta yani kendi hesabımızda biriktiğini görüyoruz. Yani tokenimizin arzının %100’ü bizim hesabımızda.
Adım 12 - Token Üretme Yetkisi Kısıtlama
Elbette bir hesabın sürekli para basma yetkisinin olması iyi ve sürdürülebilir bir ekonomik model değil. Baksanıza ülkelerin merkez bankaları sürekli para basıyor ve enflasyon her yerde aldı başını gidiyor.
Dolayısıyla kendi mint etme gücümüzü sınırlamamız lazım ki bu kripto para etrafında oluşacak topluluğun güvenini kazanabilelim.
Bunun için aşağıdaki komutu çalıştırıyoruz. Bu komutu çalıştırdıktan sonra dilediğimiz gibi para basamayacağız 🙂
spl-token authorize 61RrZuzgBvJ6bSVy82gYBrkeoyMUCimJNwsvaXZERpDG mint --disable
Bu komutun başarılı bir şekilde çalışması durumunda aşağıdaki bilgilendirmeyi göreceğiz.
Adım 13 - Token Yakma
Oluşturduğunuz kripto paranın enflasyonist olmamasını istiyorsanız yakarak arzını azaltmayı düşünebilirsiniz. Biliyorsunuz bir şey ne kadar az ise o kadar değerli olur. Arz-talep dengesi yani.
Mesela biz oluşturduğumuz 21 milyon tokenin 15 milyonunu yakalım. Bunun için çalıştıracağımız komut aşağıdaki gibi:
spl-token burn spl-token burn Akb7ZWVVB6nmTaX3w3U8G6RaokyTTbwdbvpThcDgNxC 15000000 15000000
Burada tokenin tüm arzının bulunduğu Akb.. ile başlayan adresi yazdığımıza dikkat edin lütfen.
Bu komutun başarılı olması durumunda aşağıdaki gibi bir bilgilendirme göreceksiniz.
Solana Explorer üzerinde kontrol ettiğinizde aşağıdaki gibi 21 milyon arzın 6 milyona düştüğünü göreceksiniz. Yani 15 milyonu sirkülasyondan çıkarılmış oldu.
Bu aşamada tokenin instructions sekmesine bakacak olursanız yaptığımız tüm işlemleri orada detaylarıyla göreceksiniz. Aşağıdaki ekran görüntüsünde ne zaman mint ettiğimiz, ne zaman yaktığımız vs hepsi gözüküyor.
Adım 14 - Token Transfer Etme
Şimdi ürettiğimiz tokenler tek bir hesapta yatıyor. Bu tokenleri başka cüzdanlara transfer edebilirsiniz.
Tek yapmanız gereken aşağıdaki komutu çalıştırmak.
spl-token transfer (Gönderen Adresi) (Token Miktarı) (Alıcı Adresi)
Adım 15 - Tokene İsim Verme / Logo Ekleme
Oluşturduğumuz tokenle ilgili bütün işlemleri yaptık. Artık rehberimizin neredeyse sonuna geldik.
Ancak bu noktada tokene nasıl isim vereceğimize değinmek istiyorum. Biliyorsunuz yukarıdaki adımlardan birinde tokenin sayfasına baktığımızda “Unknown Token” yani bilinmeyen token yazdığını gördük.
Solana ağında tokenleri isimlendirmek için ayrı bir süreç var.
Ağdaki bütün tokenlerin listesi bu adresteki json dosyasında tutuluyor.
Tokeninize isim vermek istiyorsanız bu adrese gidip yeni bir “pull request” açmanız lazım. Solana ekibi onay verdikten ve talebinizi kabul ettikten sonra tokeninizin ismi olmuş olacak.
Ek olarak logo yüklemek istiyorsanız onu da belirtmeniz gerekiyor.
Bu adreste örnek bir pull request görebilirsiniz. Bu örneği baz alarak siz de kendi talebinizi oluşturabilirsiniz.
Linkleri özetlemek gerekirse;
- Solana ağındaki tüm tokenlerin listesi: https://github.com/solana-labs/token-list/blob/main/src/tokens/solana.tokenlist.json
- Örnek pull request: https://github.com/solana-labs/token-list/pull/30159
- Yeni pull request talebi: https://github.com/solana-labs/token-list/pulls
Son Söz
Buraya kadar gelebildiyseniz ve tokeninizi oluşturabildiyseniz, tebrikler! Hata aldıysanız lütfen umudunuzu kaybetmeyin, aldığınız hataları Google’da aratıp çözmeye çalışın ya da yorum kısmına yazarsanız yardımcı olurum.
Umarım keyif almışsınızdır ve umarım faydalı olmuştur. Bir sonraki rehberimizde görüşmek üzere.
Bana Twitter üzerinden de ulaşabilirsiniz: https://twitter.com/donmezgel
Algorand veya solana ağında olusturacağimiz tokenler ERC20 standardında mi olarak oluşuyor.
Hayır, Solana ve Algorand Non-EVM blok zincirlerdir. Yani Ethereum Sanal Makinesi kullanmazlar ve ERC20 uyumlu değillerdir. Bu ağların kendi standardında tokenleri vardır.